ไม่เพียงได้ชื่อว่าเป็น “ผู้นำ” แล้วจบ ทว่าผู้นำที่ดี ต้องเป็นผู้นำที่มี “ภาวะผู้นำ” (Leadership) จึงจะทำให้ผู้อื่นคล้อยตาม ผลักดันการเปลี่ยนแปลงให้เกิดขึ้นได้

นอกจากนี้ ผู้นำยังต้องเท่าทันเทรนด์โลก อย่าง BCG โมเดลเศรษฐกิจใหม่มาแรง ที่มูลนิธิสัมมาชีพใช้เป็นแนวคิดหลักในการอบรมหลักสูตรผู้นำ-นำการเปลี่ยนแปลง (Leadership for Change -LFC) รุ่นที่ 13

คุณประเสริฐ บุญสัมพันธ์ ประธานกรรมการมูลนิธิสัมมาชีพ

“ประเสริฐ บุญสัมพันธ์” ประธานกรรมการมูลนิธิสัมมาชีพ ปาฐกถาพิเศษหัวข้อ “ผู้นำ-นำการเปลี่ยนแปลง สร้างสังคมสัมมาชีพ-BCG” ในการเปิดอบรมหลักสูตรผู้นำ-นำการเปลี่ยนแปลง รุ่นที่ 13 เมื่อเร็วๆ นี้ โดยฉายภาพให้เห็นว่า โมเดลเศรษฐกิจใหม่ BCG ถือเป็นเทรนด์เศรษฐกิจสร้างความยั่งยืนให้กับโลก หลังเผชิญวิกฤติสิ่งแวดล้อมและโรคระบาดหนักในช่วงที่ผ่านมา

โดย BCG  ว่าด้วยการพัฒนาเศรษฐกิจแบบไม่แยกส่วน(องค์รวม) 3 มิติ ได้แก่ เศรษฐกิจชีวภาพ (Bio Economy) คือการนำนวัตกรรมมาเพิ่มความเข้มแข็งของภาคการเกษตรในระบบเศรษฐกิจ และการสร้างความสามารถในการแข่งขันของประเทศ

เศรษฐกิจหมุนเวียน (Circular Economy) คือ ระบบเศรษฐกิจที่ให้ความสำคัญกับการใช้วัสดุและผลิตภัณฑ์ต่างๆให้เกิดประโยชน์สูงสุดจนครบวงจรตั้งแต่การผลิต การบริโภค ไปจนถึงการขจัดของเสียด้วยกระบวนการใช้ซ้ำ (Re-use) หมุนเวียนกลับมาใช้ใหม่ (Re-cycle) และการผลิตใหม่ (Re-material) ซึ่งจะนำไปสู่ความยั่งยืนของระบบเศรษฐกิจ การใช้ทรัพยากรอย่างคุ้มค่า และลดมลภาวะที่จะเกิดขึ้นกับสิ่งแวดล้อม (Zero waste)

และเศรษฐกิจสีเขียว (Green Economy) คือ การทำธุรกิจที่ควบคู่กับการคำนึงถึงสิ่งแวดล้อม ไม่ว่าจะเป็นการใช้ทรัพยากรอย่างเหมาะสม ลดมลพิษ ลดการปล่อยของเสีย ลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจก เพื่อแก้ปัญหาวิกฤติมลพิษที่โลกเผชิญอยู่

ประธานกรรมการมูลนิธิสัมมาชีพ ยังระบุว่า โมเดลเศรษฐกิจใหม่ BCG นับว่าสอดคล้องกับแนวทางสัมมาชีพ ที่ว่าด้วยการประกอบอาชีพที่ไม่เบียดเบียนตนเอง ผู้อื่น และสิ่งแวดล้อม มีรายได้มากกว่ารายจ่าย ซึ่งเป็นหนทางสร้างสุข (มีอาชีพ/ไม่เป็นหนี้)และความยั่งยืนให้กับโลก เมื่อกระจายหลักการไปอย่างกว้างขวางในทุกภาคส่วนของสังคมจนเกิด “สัมมาชีพเต็มพื้นที่” จะเป็น “จุดคานงัด”ประเทศรวมถึงโลก ผลักดันเศรษฐกิจฐานราก ลดความเหลื่อมล้ำ ไม่รวยกระจุกอยู่กับคนไม่กี่กลุ่มในสังคม นำไปสู่การพัฒนาที่ยั่งยืน ซึ่งเป็นเป้าหมายเดียวกับโมเดลเศรษฐกิจใหม่ BCG และเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนของโลก (Sustainable Development Goals, SDGs)

“จะว่าไปแล้วแก่นแท้ของสัมมาชีพสอดคล้องกับโมเดลเศรษฐกิจใหม่ BCG ที่ว่าด้วยเรื่องการพัฒนาเศรษฐกิจที่ยั่งยืน เป็นองค์รวมในมิติต่างๆ นำไปสู่การสร้างประโยชน์ให้กับทุกภาคส่วนของสังคม ลงไปถึงเศรษฐกิจฐานราก ซึ่งก็คือการดำเนินการตามหลักสัมมาชีพที่ทำมา” ประธานกรรมการมูลนิธิสัมมาชีพ กล่าว

วิเชฐ ตันติวานิช ประธานกรรมการสถาบันผู้นำ–นำการเปลี่ยนแปลง

และแน่นอน จะเปลี่ยนโลกสู่เศรษฐกิจ สังคม BCG ได้ ต้องขับเคลื่อนด้วย “ผู้นำความเปลี่ยนแปลง” ซึ่ง “วิเชฐ ตันติวานิช” ประธานกรรมการสถาบันผู้นำ–นำการเปลี่ยนแปลง ได้ปาฐกถาพิเศษในหัวข้อ “Leadership for Change” โดยระบุว่า ผู้นำ-นำการเปลี่ยนแปลงที่ดีนั้น ไม่เพียงแต่มีตำแหน่งเป็นผู้นำ แต่จะต้องมี “ภาวะผู้นำ” หรือ Leadership ทำให้ผู้ตามเกิดความเชื่อถือศรัทธาและคล้อยตาม จึงจะนำไปสู่การสร้างความเปลี่ยนแปลงได้

ผู้นำที่ไม่มีผู้ตาม จะไม่เรียกว่าเป็นผู้นำ

ภาวะผู้นำ จึงเริ่มต้นด้วยบุคลิกผู้นำ ต้องเป็นผู้ที่มี “บุคลิกพิเศษ” (Charisma) เป็นผู้ที่มีอิทธิพลทางความคิด (Influencer) ทำให้ใจคนมารวมอยู่กับผู้นำ โดยคนมักจะศรัทธาผู้นำที่ใช้ “พระคุณ” (สมองและจิตใจ) มากกว่าการใช้ “พระเดช” (อำนาจ) ในการนำการเปลี่ยนแปลง

นอกจากนี้ผู้นำที่นำการเปลี่ยนแปลง จะต้อง “ปักหมุด” หรือมีเป้าหมาย และ “สื่อสาร” ให้ชัดเจนว่า จะพาผู้ตามไปยังเป้าหมายใด สอดคล้องกับเป้าหมายของผู้ตามหรือไม่

ถ้าเป็นเป้าหมายเดียวกัน ย่อมจะทำให้การนำการเปลี่ยนแปลงนั้นเข้าใกล้ความสำเร็จ

ผู้นำยังต้อง “เชื่อมั่นในสิ่งที่ตนเองทำ” ว่าทำในสิ่งที่ดีที่สุดแล้ว หรือเรียกว่า “ตื๊อ” (Determination) ไม่ยอมแพ้ง่ายๆ อีกทั้งต้องยอมฝืนสังคมให้ได้ เพื่อยืนหยัดกับสิ่งที่ถูกต้อง

“สังคมเวลานี้ต้องการเดินทางลัดกันมากเหลือเกิน ผู้นำต้องฝืน ในนิยามชีวิตที่ดี ไม่จำเป็นต้องรวยล้นฟ้า มีอำนาจมหาศาล มีลูกน้องบริวารหมื่นแสน ยิ่งถ้าได้มาจากการไปโกงเขามายิ่งไม่ดี เพราะฉะนั้นผู้นำที่อบรมหลักสูตรนี้ ช่วยสัญญากับผมในใจว่า ชีวิตท่านจะดีได้โดยไม่จำเป็นต้องโกง”

ประธานกรรมการสถาบันผู้นำ – นำการเปลี่ยนแปลง ยังบอกว่า ผู้นำที่ดียังต้อง “กล้าตัดสินใจ” ไม่ทิ้งปัญหา เป็นนักคิดเชิงกลยุทธ์ เป็นนักบริหารการเปลี่ยนแปลง ต้องโค้ชคนอื่นได้ ต้องมีจิตสาธารณะนำในสิ่งที่สร้างความเปลี่ยนแปลงที่ดีต่อส่วนรวม ต้องมีผู้ที่มีจิตวิทยาสูงในการปกครองคน อ่านใจคน รู้จักยืดหยุ่น ฟังให้เยอะ ไม่ยึดติด ต้องมีข้อมูลเพียงพอและบริหารข้อมูลเก่ง มีแหล่งข้อมูลที่น่าเชื่อถือได้ ต้องพัฒนาตัวเองให้ดีขึ้นอยู่ตลอดเวลาทั้ง Up-skill, Re-skill และ New-skill และต้องเป็นนักบริหารจัดการความเสี่ยง

“ความเสี่ยงคือสิ่งที่น่ารักมากๆ ถ้าคุณรู้จักมัน ใช้มันให้เป็นประโยชน์มันจะกลายเป็นรางวัล อย่าหนีความเสี่ยง ให้เข้าไปให้ใกล้มันมากที่สุด รู้จักมันให้มากที่สุด และบริหารมันให้ได้ ถ้าบริหารมันได้มันจะให้รางวัลคุณมหาศาล เพราะทุกคน หนีมันไปหมด นี่คือผู้นำที่ดี” วิเชฐ ทิ้งท้าย